تاریخ بختیاری از آغاز تاکنون(پیشینه تاریخی قوم لر بختیاری)

مشاهده فروشگاه آنلاین لباس بختیاری

نژادم ز خورشید روشنتر است

ز هر کس تو گویی نژادم سر است

منم بختیاری شیر تن

پدر بر پدر گرز و شمشیر زن

چه خونی به رگهایی این طایفه است

که هر قطره اش غیرت و عاطفه است.

برای مطالعه مقاله تاریخ بختیاری با سایت لباس بختیاری همراه شوید…

تاریخ بختیاری

سرزمین ایران از آغاز دوران تاریخی خود تا الان به تدریج شاهد شکل گیری کهن ترین تمدن های بشری بوده است. یکی از قدیمی ترین تمدن های باستان، تمدنی  به نام “عیلام” بود که در کناره های رود کارون و کوهستانهای زاگرس به وجود آمد و بعدها مکان قوم پارس و منشا تمدن هخامنشیان و بخشی از سرزمین بختیاری شد.  تاریخ نویسان در منابع تاریخی به  این سرزمین و اقوام آن نام های کاسی ها ، انشان، الیمایی، آنزان و… نیز گفتند.

از نظر موقعیت جغرافیایی محدوده و قلمرو سرزمین بختیاری ها در طول تاریخ را می توان به استانهای خوزستان، اصفهان، چهارمحال بختیاری، لرستان و کهگیلویه بویر احمد و در برخی از موارد نقاط پراکنده ای در استان های فارس، ایلام و بوشهر و.. نسبت داد.

بختیاری‌ ها یا همان ایل لر بختیار  جزء مردمان ایرانی حساب می شوند که محل زندگی آن ها در جنوب غربی ایران یعنی استان های مرکزی، ، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد و لرستان می باشد. زبان گویش بختیاری‌ ها زبان لری است . ایل بختیاری متشکل از دو شاخه چهارلَنگ و هفت ‌لَنگ بوده، که چهارلنگ دارای ۵ باب و هفت ‌لنگ ۴ باب است و هر باب هم دارای چندین طایفه می‌ شود. به این تقسیمات نمودار سازمانی، ایل بختیاری گفته شده و سرآغاز آن را قرن شانزدهم میلادی می دانند و مقیاسی برای نظام خاص طبقاتی و مالیاتی طایفه های بختیاری است.

سرزمین امروزی بختیاری ها هزاران سال است که محل سکونت گروه‌های گوناگون انسانی قرار گرفته  و شواهد مختلف بیان می کند، سرزمین باستانی قوم لر هزاران سال قبل مسکونی بوده‌ و امکانات و منابع طبیعی مثل آب، مراتع، جنگل، بارندگی مناسب، دره‌های مستعد و انواع آبگیرها برای کشاورزی در این سرزمین باعث شد تا تبدیل به بهترین محل سکونت  و تجمع انسان ها در گذشته شود. علاوه بر این امکانات، بلندی‌ های زاگرس و دامنه ‌های آن برای رویش گیاهان علفی و پرورش حیوانات محیط مناسبی را فراهم آورد.

نام شناسی بختیاری

اولین بار، حمدلله مستوفی در شمارش نژادهای لر بزرگ از بختیاری ‌ها اسم برد و آن ها را از نژاد های بزرگ ایران دانست که به لر بزرگ هم مشهورند. اقوامی که بعد از نیرومند شدن شهرت بسیاری پیدا کردند و به سرزمین های زیادی، که هم اکنون در آن ساکن هستند چیره شدند. تقسیم‌ بندی کردن مردم لر به طایفه های لر بزرگ و کوچک (مردمان استان لرستان و ایلام) درحکومت هزاراسپیان در منطقه لرستان انجام شد. کلمه بختیاری را می توان تغییر یافته واژه باخترو و بختیاری به معنی باختری دانست. تعدادی هم اعتقاد دارند. بعضی دیگه معتقدند که ریشه لرها از سکاها است.

به اعتقاد “رومن گیرشمن” باستان ‌شناس معروف فرانسوی:

من به تمام سرزمین های بختیاری نرفتم، غیر اینکه در آنجا عیلامی را پیدا کردم.””

این حرف نشان می دهد که قبل از سلطه و غلبه هندی ها و اروپایی ها، سرزمینی که مردم بختیاری الان ساکن آن هستند جز کشور عیلام بود.

حسین پژمان بختیاری شاعر معاصر ، محقق، مترجم  که اهل ایران بوده و اصالتاً لر است، می نویسید:

کلمه بختیاری، معنی و مفهوم خوشبخت می ‌دهد، که بعضی رؤسای طوایف هم به این اسم شهرت داشتند. بعدها با گذشت زمان همه افراد ایل با این نام شناخته شدند.

مشاهده فروشگاه آنلاین لباس بختیاری 

گویش بختیاری

لهجه اقوام بختیاری را می توان گویش بختیاری دانست و از شاخه های زبان لری مثل گویش جنوب غربی ایران است. این لهجه کمی با دیگر شاخه های زبان لری مثل لری خرم آبادی و لری بویر احمدی فرق دارد.

چهار دسته از گویش بختیاری به‌ شرح زیر است:

گویشِ بخشِ خاوری (تاثیر گرفته از لری بویراحمدی)*

گویشِ منطقهٔ جنوبی (تاثیر گرفته از گویشِ طایفهٔ بهمئی) *

گویشِ بخشِ میانی *

گویش منطقه چهارلنگ*

نژاد و پیشینه تاریخی

درباره نژاد و خاستگاه اقوام بختیاری نظریات زیادی وجود دارد ولی طبق پژوهش های محققان و یافته های به دست آمده  از باستان شناسی می توان این نظر را تایید کرد که بختیاری ها از قوم پارس و بازمانده اقوام ایرانی هستند که در دوره عیلامی با هم ترکیب و در سالها و قرن های بعد هم اقوام دیگری به آن ها اضافه شد.

فرهنگ و تمدن بختیاری با فرهنگ ایران باستان و قوم پارس دارای شباهت های زیادی است پس می توان بختیاری ها را بزرگترین قوم آریایی و ایرانی به شمار آورد.  گویش و لهجه بختیاری شباهت زیادی با زبان پارسی میانه دوره ساسانیان دارد. این گویش با حفظ اصالت خود بعد از قرن های زیادی هنوز با زبان های دیگر ترکیب و آمیخته نشده است. شاید بتوان مهمترین علت آن را ویژگی های جغرافیایی و شیوه زندگی کوچ نشینی سرزمین بختیاری دانست؛ که باعث مقاومت در مقابل اقوام مهاجم و حفظ فرهنگشان از تغییرات اساسی و آسیب تحولات خارجی می شود.

آداب و رسوم و فرهنگ اقوام بختیاری، نوع پوشاک و لباس آن ها دارای شباهت زیادی  با فرهنگ باستانی ایران دارد که از قدیمی ترین اقوام به شمار می آیند. سرزمین بختیاری از زمان های دور تا الان تحولات و حوادث زیادی را به خود دیده، ولی همیشه حافظ وطن و سرزمین ما ایران بوده اند و افتخارات زیادی را در تاریخ ایران برای خود ثبت دارند.

دوران هخامنشیان، بختیاری ها جز سپاهیان اصلی کورش کبیر و از بنیان گذاران تمدن ایران بزرگ بودند تا جایی که محققان کوروش هخامنشی را از اقوام بختیاری می دانند.

در حمله ویران کننده اسکندر مقدونی به ایران مورخان فقط از مقاومت و دلیری قومی که فرمانده آن «آریو برزن بختیاری» سردار ایرانی بود نام بردند. او و سپاهیانش در کوهستان بختیاری با مقاومت و ایستادگی بی مثال در مقابل دشمنان جان خود را فدا کردند.

تا قبل اسلام بختیاری ها را بخشی از قوم پارس می دانستند و همین نام را به آن ها دادند و بعضی مواقع در تاریخ به اقوام کوه نشین معروف شدند. بعد از آمدن دین اسلام به ایران، در کتاب های مردم کوه نشین  مجموع بختیاری ها، اقوام لر و کرد را مردمان کوه نشین می گفتند.

قوم بختیاری قبل از همه طایفه های ایرانی و از ابتدا به مکتب اهل بیت (ع) و تشیع گرایش پیدا کرد و تنها قومی بود  که همه آ نها شیعه  است در صورتی که بقیه اقوام ابتدا سنی و بعد شیعه شدند.

سرزمین اقوام بختیاری در طول تاریخی همواره پناهگاهی برای نوادگان اهل بیت و امام زادگان بودن و زیارتگاههای موجود در سرزمین بختیاری گواه اعتقاد بالای آنها نسبت به سادات است. به خاطر همین بختیاری ها  تا قبل دوره صفویه گاهی پریشان و ناراحت ازحکومت های غیر شیعه بودند.

از قرن ششم تا قرن نهم یعنی در دوران اتابکان سرزمین بختیاری تحت حکومت اتابکان لر بود و بختیاری ها به “لر بزرگ” معروف بودند.

مشاهده فروشگاه آنلاین لباس بختیاری 

گفتن نام بختیاری از آغاز دوران صفویه بیشتر از قبل شد و حضوری پررنگ پیدا کردند. یکی از شاخه های اصلی ایل بختیاری قبل از دوران صفویان معروف به «بختیار وند» (بهداروند) که از زمان های قبل بر اقوام بختیاری حاکم بود. شاید بتوان نام شاخه بختیاروند را برگرفته از این عنوان دانست. در دوره صفویه دو نفر از ریئس های معروف ایل بختیاری “تاجمیر و میرجهانگیرخان” در دربار صفوی و سپاه ایران دارای مقام بالایی بودند و در جنگ با عثمانی ها  توانستند دلیرانه بجنگند و دشمن را شکست دهند. از دانشمندان معروف دوره صفوی  می توان به علامه شیخ یعقوب بختیاری در خوزستان اشاره کرد.

طبق آنچه در تاریخ نوشته شده هنگام حمله مغول به سرزمین بختیاری ها و ایران، مقاومت و ایستادگی، رشادت و دلیری این اقوام در برابر بیگانه در آن شرایط خاص جغرافیایی مثال زدنی بود. وقتی دربار صفوی در مقابل افغان ها تسلیم شده بودند، سپاهی با سرپرستی “قاسم خان بختیاری و علی مردان خان بختیاری” با دشمنان جنگید و باعث شکست و عقب نشینی آنها شدند.

دوران نادرشاه در سال ۱۱۵۱ هجری قمری لشگری از بختیاری ها به فرماندهی یکی از سرداران معروف نادرشاه  به نام “علی صالح خان بختیاری” توانست با دلیری خود قلعه معروف قندهار را با شکست دادن افغان ها پس بگیرد و فاتح میدان شود. بعد از آن نادر شاه از این ارتش تقدیر و علی صالح خان را به ریاست و سرداری بختیاری تعیین کرد.

پس از فوت نادرشاه و اختلافاتی که بین جانشینان آن به وجود آمد، باعث شد تا بختیاری ها با رهبری «ابوالفتح خان و علی مردان خان» تلاش هایی برای در دست گرفتن  قدرت در ایران بکنند و مدتی در اصفهان دربار ایران را اداره نمایند. بعد ها به علت اختلاف درونی که در هم تبار خود پیدا کردند از کریم خان زند شکست خورده و به حاشیه پناه آوردند.

قاجاریه  وقتی در ایران حاکمیت پیدا کرد که “محمد تقی خان بختیاری” از حکم رانان قوی در سرزمین بختیاری بود و توانست تا حدی همه ایلات و طوایف بختیاری را با هم متحد کند. اینجا بود که حاکمان قاجار که از قدرت هر روزه “محمد تقی خان بختیاری” نگران شده و به فکر نابودی او افتادند. بعد از آن در یک جنگ ناجوانمردانه او را دستگیر و زندانی کردند، ولی متاسفانه در زندان در گذشت. شرح حال و جریان این جنگ در ” سفرنامه لایارد ” آورده شده است.

در زمان فتح علی شاه قاجار، قدرت برتر در ایل بختیاری “اسد خان بهداروند” معروف به  “شیر کش”  بود  که دارای دلیری های زیادی در مقابل حکومت و بیگانگان است. بابا رستم بختیاری از مشهورترین عرفای اوایل دوره قاجاریه در اصفهان معروف بود.

در سال 1225 تا 1245 “الیاس خان بختیاری” مدت کوتاهی ریاست ایل بختیاری را برعهده داشت. او در جنگ ایران و روسیه به دستور فتح علیشاه قاجار، سه هزار نفر از سپاه بختیاری را با فرماندهی برادرش حسن خان برای کمک به سپاه عباس میرزا فرستاد و شجاعانه در مقابل لشگر روس جنگیدند. حتی وقتی که سپاه ایران عقب نشینی می کرد، بختیاری ها جنگ را ادامه دادند تا وقتی که در محاصره لشگر روس ها قرار گرفته و اسیر شدند ولی بعد امضای قرارداد صلح ایران و روسیه توانستند آزاد شوند.

دوره ی ناصرالدین شاه قاجار، همه قدرت در دست “حسینقلی خان”  ایلخانی قدرتمند بختیاری  افتاد. او سعی کرد همه بختیاری ها را متحد کند ولی با توطئه ای در اصفهان توسط ظل السلطان حاکم قاجار به قتل رسید. در دوره های بعدی برادران و فرزندان او مثل سردار اسعد توانستند به حکومت و قدرت برسند.

بختیاری ها در سرنوشت ایران  و جریان انقلاب مشروطیت نقش زیادی داشتند. ایل بختیاری به رهبری «سردار اسعد بختیاری» همراه ملت مبارز ایران و با حمایت روحانیت در اصفهان و چهارمحال بختیاری از مشروطیت دفاع کردند. برای مبارزه با استبداد حکومت محمدعلی شاه، ضرغام السلطنه بختیاری به تهران رفت و در سال 1288 هجری شمسی تهران را فتح و حکومت استبداد را سرنگون کرد.

پس از برپایی حکومت مشروطه بختیاری ها با نثار جان خودشان از ایران و سرزمین خود دفاع  می کردند. بختیاری ها در آغاز دوران مشروطه به مقام های مهم کشوری رسیدند مثل “صمصام السلطنه بختیاری” که دو دوره نخست وزیر مشروطیت بود و یا سردار اسعد از بزرگترین رهبران شد و مشروطه خواهان او را خیلی قبول داشتند. اما بعد از مدتی با به وجود آمدن اختلافات و انحراف در بین مشروطه خواهان، سردار اسعد از امور کشور و مسئولیت های خود را برکنار کرد و کم کم از حکومت مشروطه عزل شد.

از افتخارات دیگر اقوام بختیاری مبارزات سردار بی بی مریم بود که درانقلاب مشروطیت و بعد از آن توانست با شجاعت و دلیری با انگلیسی ها  و روس ها مبارزه کند. او حتی در جریان جنگ جهانی اول  آزادیخواهان ایران را پناه دهد.

وقتی حکومت رضا شاه روی کار آمد ، او قوم بختیاری را سرکوب و تعداد زیادی از خوانین و سران بختیاری را اعدام کرد. این کارش باعث شد تا قدرت بختیاری ها پایان یابد.

قیام های آزادی خواهانه در دوره پهلوی اول و دوم  در برابر حکومت شاهنشاهی روز به روز زیادتر می شد،  مخصوصا در سال ۱۳۱۰ قیام “علیمردان خان بختیاری” معروف به شیر علیمردان که او را با   خشونت و سرکوبی و بی رحمی در سال  در 1313زندانی  و اعدام کردند.

اقوام بختیاری در نهضت ملی نیز کنار مردم ایران در میدان ها خوش درخشیدند  و با مقابله با مداخله بیگانگان در حکومت محمد رضا شاه به رهبری ابولقاسم خان بختیار در مبارزهای او افتخار دیگری به تاریخ ایران اضافه کردند. هنگامی که انقلاب اسلامی پیروز شد بختیاری ها در صحنه های گوناگون و زیادی در کشور رشادت های بالایی داشتند.

مخصوصا  در دوران دفاع مقدس آن ها در لشکر و سپاه های چهارمحال بختیاری، خوزستان، اصفهان و استانهای دیگرتوانستند با دلاوری و شجاعت همیشه در خط اول مقدم جبهه ها خط شکن  و پیروز باشند.  در حال حاضر هم  سرزمین های اقوام  بختیاری  توانسته در مسیر  رشد علمی و فرهنگی و شکوفایی و توسعه قرار بگیرد. لازم به ذکر است که این سرزمین به دلیل تجاوز حکومت ها در زمان تاریخ ، محرومیت تاریخی زیادی را در خود دیده است.

مشاهده فروشگاه آنلاین لباس بختیاری 

مشاهیر و نام آورن بزرگ بختیاری

سرزمین بختیاری توانسته مشاهیر و مفاخر بزرگ و زیادی را در دامان خود پرورش دهد، مانند:

* حسین پژمان بختیاری (مترجم، محقق، شاعر بزرگ معاصر و جزء مفاخر ملی)

 * سردار اسعد بختیاری (رهبر انقلاب مشروطیت، از سران بزرگ مشروطیت و از مفاخر ملی)

*  داراب افسر بختیاری (مشهورترین شاعر گویشی بختیاری)

 * بی بی مریم بختیاری (مشهور به سردارمریم بختیار، زن فعال در دوره مشروطیت ایران)

 * علیمردان خان بختیاری (ازسرداران بختیاری ایران، قهرمان مبارزه با استبداد، اسطوره مقاومت، جزء ایل چهارلنگ بختیاری )

 * مسعود بختیاری  ( مشهور به بهمن علاء الدین، هنرمند بزرگ موسیقی بختیاری)

 * دکتر قیصر امین‌ پور(نویسنده، شاعر بزرگ معاصر و از مفاخر ملی، مدرس دانشگاه)

* علی صالح خان بختیاری (سردار سپاه نادرشاه)

* بهمن علاء الدین (هنرمند بزرگ بختیاری) و…

مشاهده فروشگاه آنلاین لباس بختیاری 

محدوده جغرافیایی و جمعیت سرزمین بختیاری

سرزمین بختیاری با تاریخ و فرهنگ چند هزار ساله، اساس و پایه در تاریخ قدیمی ایران باستان دارد و  شامل قسمت های زیادی از استان های چهارمحال بختیاری، ، کهگیلویه بویراحمد،  خوزستان، لرستان، اصفهان و بخش هایی از استان های ایلام فارس و بوشهر است. طبق آمار و ارقام جمعیت  زیادی از بختیاری ها در تهران، کرج، شیراز، اهواز، و.. زندگی می کنند. البته  اگر به این آمار اقوام دیگر لر را هم اضافه کنیم از این تعداد بیشتر می شوند.

این سرزمین دارای موقعیت جغرافیایی و طبیعی خاصی است که در قلب ایران  قرار دارد. سرزمین بختیاری و اقوام آن مثل یک نگین در راس حلقه ایران زمین می درخشند و بخش زیاد ومهمی از ایران را به وجود آورده اند. جایگاه این مردمان دلیر و قیور در دشت های زیبای مناطق مرکزی و جنوب غربی کشور و دامنه های کوهساران بلند زاگرس است. از کوهساران بختیاری دو رودخانه بزرگ کشور به نام  زاینده رود و کارون سرچشمه می گیرند. سرزمین قدیمی و دیرینه بختیاری از طبیعت دست نخورده و زیبا، رودهای متلاطم، چشمه های زلال، جنگل های بکر و سرسبز و مجموعا مناطق دیدنی و گردشگری بی همتایی تشکیل شده است.

جمعیت بختیاری ها و اقوام لردر کل کشور

درست است که اطلاعات دقیقی از میزان جمعیت هر کدام از اقوام کشور حتی بختیاری ها وجود ندارد  ولی کارشناسان طبق حضور بختیاری ها در بیشتر از ۱۰ استان کشور و شهرهای بزرگ مثل تهران، شیراز، اصفهان و… جمعیت بختیاری ها را در کل کشور چیزی حدود ۱۵ میلیون نفر ارزیابی و با حساب کردن جمعیت بقیه اقوام لر در ایران آن را  تا ۲۰ میلیون نفر هم گزارش می دهند.
با توجه به تاریخ گذشته در ایران، سرزمین تاریخی بختیاری در دوران رضاشاه به منظور ضعیف کردن اقوام و سران  بختیاری ها به چند استان تقسیم شده ولی هیچ گاه هویت آن از بین نرفت و همیشه پا برجاست؛ مثل قلمرو خاص سرزمین های خراسان و آذربایجان که با قدمت بسیار طولانی نقش بسیاری در تاریخ و تمدن ایران ایفا کرده اند و همیشه خود را  متعلق به ایران  می دانند و ایران را جزیی از وجود خود و پیوندی با تاریخ و تمدن و سرنوشت ایران دارند که هرگز از بین نمی رود. مردمان بختیاری در طول تاریخ ثابت کرده اند که  همیشه و در همه صحنه ها حاضرند در راه دین و میهن با تمام قوا و نیروی خود جانفشانی و فداکاری و ایثار کنند.

انواع  ساختار اجتماعی  در قوم  لر بختیاری

1- ایل بختیاری  

2- لرپشتکوه 

3- لر کهگیلویه

4- لرممسنی 

5- لر پیشکوه

طایفه های تشکیل شده هفت لنگ

1- باب  بابادی (باوادی) 

2- باب بهداروند (بختیاروند) 

3- باب دورکی     

4- باب  دیناران (دینارونی)  

عکس های تاریخی بختیاری

در ابتدا هر گاه جهانگردان خارجی به ایران می آمدند عکس هایی از اقوام بختیاری می گرفتند. اما با ورود عکاسی به ایران در دوره و ناصرالدین شاه قاجار و محمد شاه ثبت عکس های تاریخی بختیاری ها شروع شد و از آن زمان خود اقوام لر هم با گرفتن عکس، خاطرات خود را با گرفتن عکس ها به یادگار گذاشتند.

فتح تهران

در تیرماه ۱۲۸۸ شمسی، قوای سردار اسعد در قم و قوای سپهدار تنکابنی در ینگی امام (از روستاهای قدیمی شهرستان ساوجبلاغ) مستقر شدند. از طرف دیگر سعدالدوله، سپاهی به فرماندهی امیر مفخم بختیاری را به طرف کرج فرستاد.

شاه  برای پرداخت حقوق معوقهٔ سربازان جواهرات سلطنتی را که ارزش پنجاه‌ هزار تومان داشت در بانک استقراضی روس گرو گذاشت تا بتواند وام بگیرد. در حالی که دو سپاه نظامی آماده جنگ بودند، سعدالدوله تلاش می کرد تا با مذاکره بتواند موضوع را به صورت مسالمت آمیزی حل و فصل کند. پس از فرماندهان  دو سپاه سپهدار تنکابنی و سردار اسعد خواست تا هر کدام برای خود نمایندگانی برای مذاکره پیش او بفرستند. متاسفانه تدابیر سعدالدوله برای پایان دادن این حوادث فایده ای نداشت و همکارانش او را از کار برکنار کردند.

سر انجام در ۲۲ تیرماه ۱۲۸۸ دو سپاه (سردار اسعد و سپهدار تنکابنی) در نزدیکی تهران به هم ملحق شده و در بادامک اردو زدند. عصر روز ۲۴ تیرماه جنگ میان قوای مشروطه‌ خواه و قزاقان دولتی بالا گرفت و بعد از تلاش های دو طرف پیروز جنگ مشروطه‌ خواهان بودند. بعد از آن شکست محمدعلی شاه و اطرافیانش در سفارت روسیه و سعدالدوله در سفارت انگلستان پناهنده شدند.

مشاهده فروشگاه آنلاین لباس بختیاری 

علت جدایی اقوام لر از همدیگر

علت جدایی لر بزرگ  و لر کوچک به خاطر به دست آوردن جایگاه خانی بود. اگر نگاهی به تاریخ شهرکرد مرکز استان چهار محال و بختیاری بیندازیم، متوجه می شویم که زمانی کردها هم در ساکن این شهر بودند؛ ولی با پیروزی لر بختیاری و لر کوچک از آنجا بیرون رانده و به طرف شمال زاگرس رفته و به جمعیت آنها به علت خوبی آب و هوا، حاصل خیزی خاک و بارش باران اضافه شد. آریایی نژادها زبانی که زیر شاخه زبان هندو اروپایی است؛ دارند و در کشور ایران، لبنان ، ترکیه ، سوریه و عراق زندگی می کنند. اقوام لر با داشتن جمعیت و طوایف زیاد باعث شد تا جدایی بین لر بزرگ و کوچک به وجود آید، لرهای بزرگ سهم زیادی از خان ها برداشته و به خاطر همین لر های کوچک به شمال غرب پناه  بردند.

زبان ؛ پارسی دری اقوام لر بختیاری

زبان بختیاری ها پارسی دری و نزدیک به پارسی کنونی است. ولی تفاوت زیادی با هم ندارند و تنها در تلفظ حروف و واژگان می توان اختلافاتی دید. مثلا وقتی می خواهند “غ” را تلفظ کنند “خ و ق” را قاطی می گویند، یا برای تشویق یک نفر می گویند:”گفت ندارد” یعنی ” حرف ندارد”. این اقوام حرمت نان و نمک را می دانند و همیشه آن را مقدس دانسته و همدیگر را نمک گیر می کنند.بیشترین قسم آنها به آتش است.

پوشش اقوام لر بختیاری

ایل لر بختیاری از مردمان متعصب کشور ما و با حفظ پوشش خاص خود دارای اصیل ترین و زیباترین لباس های محلی هستند. نوع و شکل کلی لباس مردان و زنان بختیاری طبق شیوه و نحوه زندگی و آب و هوای منطقه ای  و نوع فعالیت آنها طراحی و فقط دارای بحث زیبایی نیست. چون کسب مقام و منزلت اجتماعی برطبق پوشاک و لباس است، طبقه و قشر هر قوم بختیاری هم با یک قطعه لباس نمایان می شود. بختیاری های متمول از کلاه های کرکی بلند به اسم کلاه خسروی، یک شلوار گشاد ( دبیت حاج علی اکبری) و چوقا کیارسی به تن می کنند. ولی در طبقات پایین جامعه این لباس ها از مواد اولیه ارزان تر تشکیل می شود.

از ویژگی های لباس محلی مردان و زنان بختیاری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

* لباس محلی بختیاری راحت و زیبا و در نوع خود منحصر به فرد

* لباس زنان و دختران بختیاری با طرح های شاد و رنگارنگ دارای تنوع  و مناسب مکان و مناسبت های گوناگون مثل زندگی روزانه، مهمانی ها ، کوچ، مجالس عروسی، مراسم عزاداری

* تنوع چشم گیر در لباس های محلی زنان بختیاری و دارای تفاوت در دوخت، نوع پارچه، تزیینات

* لباس های بختیاری دوخته شده با مهارت و سلیقه زیاد و تزئین با منجوق و پولک دوزی

* لباس مردان قوم بختیاری چوقا و تنبان وکلاه ، در جشن عروسی و یا عزاداری ها فرقی ندارد و تفاوت فقط در رنگ پیراهن زیر چوقا (سیاه و سفید)

پوشش زنان بختیاری

* لچک

کلاهی که زیر می ‌نا پوشیده می شود و با مروارید، سکه‌های قدیمی (ریالی، صدف، سیخکی)، پولک و سنگ تزیین شود را لچک گویند. از رایج ترین سکه های قدیمی ریالی است.

* مِی ‌نا

روسری که جنس آن حریر و در اندازه های گوناگون به شکل مستطیل بوده و به شکل خاصی آن را به سر می کنند. در هنگام پوشیدن مِی ‌نا سنجاقی را محکم از یک طرف لچک به سمت دیگر آن برده و از پشت سر آن را آویزان می کنند. به این روش پوشیدن سیزن گفته می شود. بعد از آن موهای جلوی سرشان را تاب داده و از زیر لچک بیرون آورده و با مهره‌های رنگی مختلف آن را تزئین و پشت   می نا پنهان می کنند، به این روش موها، ترنه گفته می شود. این روش باعث دادن جلوه خاص و زیبایی به می نا می شود.

* تن ‌پوش

پیراهنی  دارای دو چاک در اطرافِ کمر به نام جومه یا جوه که تا پایین کمر می ‌رسد. زیر این پیراهن یک  دامن بسیار پرچین که از 8 تا 10 متر پارچه تشکیل شده و به نام شولارقری است، می ‌پوشند.

مشاهده فروشگاه آنلاین لباس بختیاری 

* جلیقه

جلیقه معمولا از جنس مخمل بوده و روی پیراهن می پوشند. در بعضی از روزها زنان بازوبندی (بازی‌ بند) که با مهرهای سنگی و رنگی تزیین شده به دست می کنند. البته این بازو بندها زیاد مرسوم نیست و بیشتر در عروسی ها استفاده می شود.

پوشش پایین‌ تنه*

زنان بختیاری برای پوشش پایین تنه خود ازگیوه و شلواری معمولی استفاده می کنند. رنگ لباس زنان بختیاری ز طبیعت الهام گرفته شده وطبق سن آن ها، زنان و دختران جوان از رنگ ‌های روشن برای لباس های خود و خانم ‌های مسن به علت احترام به سن و سال رنگ تقریبا تیره‌ می پوشند.

پوشش مردان

جامه ولباس مردان بختیاری از ریشه دار ترین و اصیل ‌ترین نوع پوشش‌ها بوده و از چهاربخش تشکیل می شود. قدمت این لباس ها را می توان به دورانِ ایران نسبت داد.

* سرپوش

کلاهی نمدی معروف به کلاه خسروی که در رنگ‌ های قهوه‌ ای روشن و تیره ، مشکی و سفید وجود دارد. در آغاز خان های ایل بختیاری کلاه سفید رنگ در روی سر خود می گذاشتند ولی بعد از آن که توسط رضا شاه یکجا نشین ( تخت قاپو) شدند، لباس بختیاری هم از آنان گرفته شده و از پوشیدنش منع گشتند. به خاطر همین با گذر زمان کلاه سفید جای خود را به  کلاه مشکی در سر مردان عادی داد. این روزها کلاه سفید را می توان در سر کودکان پیدا کرد. طرح کلاه خسروی همان طور که از نام آن پیداست از کلاه خسروان، پادشاهان ساسانی گرفته شده و نشان دهنده سابقه و قدمت تاریخی و فرهنگی آن منطقه است.

* چوقا

مردان بختیاری در ابتدا بالا پوشی به اسم قبا داشتند، که در کنارهای آن  چاکی  داشت و دارای آستین‌ های بزرگی بود. بعد از آن که رضا شاه بختیاری ها را از لباس منع کرد، بالا پوش رعایا به نام چوقا رواج یافت که توسط زنان عشایر از پشم بز در دو رنگ سیاه و سفید بافته می شد. این لباس مردان بختیاری در زمستان گرم و در تابستان به داشتن علت رطوبت و خنکی آن ها را از آفتاب حفظ       می کرد. در طرح و نقش چوقاها از ستون های کوتاه و بلند استفاده و نقش زمینه و پس زمینه آن از زیگوارات چغازنبیل الهام گرفته شد. از این ردای بلند، مادها برای اولین بار استفاده  کردند. البته می توان شواهد این موضوع را در تصاویر روی گور دخمه‌های مادی هم مشاهده کرد. همین طور در حجاری ‌های عهد ساسانی بزرگان چوقا بر تن داشتند.

* شلوار دبیت

پوشش پایین‌ تنه مردان بختیاری از شلواری مشکی رنگ و گشادی تشکیل شده  واز پارچه سیاه رنگ به نام دبیت دوخته می‌ شود.از یک صد سال قبل تا به امروز، به علت  استفاده از محصولات پارچه ‌ای منچستر انگلستان که کارخانه دبیت در آن بنا شده به این شلوار ها دبیت هم گفته می ‌شد. طی کشف مجسمه برنزی در ایذه که به نام مجسمه “مرد شمی” نام گرفت و در موزه ایران باستان آن را نگهداری می کنند، این طور به نظر می ‌رسد که این شلوار از لباس های دوران اشکانی بوده و از آن دوران به یادگار مانده است.

مشاهده فروشگاه آنلاین لباس بختیاری 

* پا افزار

از نقش هایی که  از دوران پادشاهان هخامنشی به یادگار مانده، نشان می دهد  یک  نمونه کفش (پا افزار) در پای پادشاهان پارسی است، که خیلی به گیوه‌ های بختیاری  شباهت دارد. در مجموع  پوشش ولباس مردان بختیاری بیشتر از دو هزار و هفتصد سال قدمت دارد ونمایان گراین بوده که بختیاریان  در حفظ و اصالت پوشش و لباس خود همانند فرهنگ، نژاد و زبان اهمیت می دادند و نگذاشتند در آن دست کاری و اختلاطی  به وجود آید.

درون و بیرون اقوام بختیاری

* درون اقوام بختیاری

اقوام بختیاری با قلبی مهربان مردمانی مهمان دوست و مهمان نواز که هیچ گاه صمیمیت بین خودشان از بین نرفته و در همه صحنه های تاریخ دوشادوش یکدیگر با برادری و اتحاد از کشور مقدس ایران دفاع کردند. از بزرگترین و موفق ترین جنگ های آن ها در زمان مشروطه به کمک و رهبری ستار خان و باقر خان بود که توانستند حکومت نظامی تشکیل داده و تهران را فتح کنند.

بیرون اقوام بختیاری  *

مردمان بختیاری اصیل در ظاهر افرادی هیکل دار و قد بلند با پوستی سفید که رنگ موی آن ها بسته به آب و هوایی که در آن قرار دارند قهوه ای یا زرد است؛ مثلا در ” دره بوری” که به معنی آبش است و در نزدیک پارسوماش از مناطق مسجد سلیمان و استان خوزستان واقع شده، مردمانی زیبا و بور دارد. در مورد این مطلب که تحقیق شد گفتند مر مان “اووس” قبل از آن که نژادشان در آب و هوا بسوزد چشمان آبی و سبز داشتند که الان هم عده بسیار زیادی به همین شکل هستند.

معمولا امروزه در هر خانواده ۶۵ نفری که از  پدر بزرگ و مادر بزرگ وعمه و دایی، خاله و عمو تشکیل شده حداقل ۲۸ نفر این شکلی  و بقیه چشم و موی قهوه ای دارند.

رسوم اقوام بختیاری

از مراسم های مرسوم و دیرینه بختیاری می توان به۴ شنبه سوری، جشن عید نوروز، ۱۳بدر، جشن شب یلدا و شاهنامه و دیوان خوانی ، گاه گریو(به خاطر از دست دادن یک عزیز)، جشن سده  و…را نام برد.

شاهنامه خوانی

یکی از رسم های مهم که در شب یلدا توسط پدر، ریش سپید یا خان فامیل انجام می شود؛ از بر خوانی شاهنامه است. این کار قبلا توسط سواد داران انجام می شد ولی بعدها سینه به سینه چرخید و افراد آن را حفظ و به همدیگر منتقل کردند.

عزاداری  (گاه گریو)

از موسیقی های غم ناک که توشمال ها در مراسم عزاداری آن را می زدند و زنان به صورت اندوهگین می خوانند  گاه گریو گفته می شود. هر وقت در ایل بختیاری کسی به رحمت خدا می رود مانند اینکه از اعضا خانواده آن هاست برای او عزاداری می کنند. هنوز هم این موسیقی در بین بختیاری ها مرسوم بوده و باید حتما اجرا شود. در ابتدای خواندن گاه گریو، رسم این گونه است که یکی از بی‌بی‌ های ایل  یا زنانِ سرشناس شروع به خواندن بیتی از گاه گریو می‌ کند و همه زنان همراه او این بیت را تکرار می کنند. بی بی ایل هر چند بیت را که می خواند باز زنان آن بیت را تکرار می کنند. اکثرا هر نفر چهل بیت یا کمتر که خواند نفر بعدی ادامه کار را به دست می گیرد و این کار ساعت ها در یک مراسم عزاداری طول می کشد.

عروسی در ایل بختیاری

برعکس این مراسم در عروسی ها وجود دارد و در آن جا هم عده ای توشمال آهنگ های شاد می نوازند. بعد از عروسی عده ای از جوانان پسر با کل زدن زنان لر و دختران با اسب و تفنگ به سمت دره یا دشت رفته و مثل یک ورزش با شلیک تفنگ یا کمان این جشن را رونق می دهند.

عقاید ایل بختیاری

اقوام بختیاری مانند بقیه مسلمان ها اعتقاد به خدای یگانه، قرآن، حضرت محمد ( ص ) ، حضرت علی ( ع )  دارند ودر قسم های خود آتش، نان و نمک را یاد می کنند.

مشاهده فروشگاه آنلاین لباس بختیاری 

ریشه اقوام بختیاری  به هفت ‏‌لنگ و چهار لنگ

به علت اهمیت تقسیم بختیاری ها به دو تیره چهارلنگ و هفت ‏‌لنگ باعث شد تا این انشعاب تأثیر زیادی روی سرنوشت ایل بختیاری بگذارد. منشأ درست و روشنی از انشعاب بختیاری ها به هفت ‏لنگ و چهارلنگ مشخص نیست، اما ریشه آن را می توان به دوران سلطنت شاه ‏‌عباس اول و دوره صفویه دانست. در مورد زمان جدایی دو شاخه هفت ‏لنگ و چهارلنگ از همدیگر هم اطلاعاتی نداریم اما یک نظریه مورد تایید اکثر نویسندگان است و برحسب و مبنای منطقی حساب می شود، علت به وجود آمدن جدایی در بین شاخه‏‌ های چهارلنگ و هفت ‏لنگ را تقسیم مقدار مالیات و اختلاف در آن می دانند.

پس هفت ‏لنگ و چهارلنگ یک اصطلاح مالیاتی بوده و در دوره صفویه بر اساس مقررات مالیاتی به وجود آمده است؛ چون در آن دوران، لِنگ یا همان نصف جفت از اصطلاحات مالیاتی گرفته شده و سهم بختیاری ها را سه سرمادیان، که مساوی با دوازده دست و پا است و به معنی دوازده لِنگ بود. دوازده لنگ مالیات، به دو بخش اساسی ایل تقسیم و بخش بزرگ ‏تر ایل را هفت ‏لنگ و بخش کوچک ‏تر ایل، چهارلنگ و ایلات متفرقه یک لنگ نامیدند.

سردار اسعد در مورد ایل هفت لنگ و چهار لنگ می نویسد:

بنیچه (عده ای را گویند که برای اصناف، حرف و املاک  مالیات می نویسند) مالیات ایلات از حیوانات نوشته می شد. برای مثال قشقایی از گوسفند، بختیاریها از مادیان، ، شاهسون از شتر و… بود. وقتی در دوران صفویه داشتند برای ایل بختیاری بنیچه می بستند آن را سر مادیان حساب کردند. پس برای هفت پا، هفت لنگ و برای چهارپا، چهار لنگ ویک پا هم تخفیف می دادند.

سازمان اجتماعی

یکی از خصوصیات سازمان اجتماعی  که در واحدهای گوناگون ایل بختیاری، به چشم می خورد و  داشتن در هم بافته تنیدگی در داخل ایل است که مقدار زیادی از گروه‌  بندی عمودی، در سطح های گوناگون در آن ظاهر می شود. ساختار اجتماعی اقوام بختیاری از یک سیاه چادر شروع شده و تا ایل ادامه پیدا می کند.

* سیاه چادر: هر چادررا یک مال گویند که مکانی برای یک خانواده بختیاری است.

اولاد: هر اولاد را اردو خوانده و شامل سه تا دوازده سیاه چادر یا بیشتر می باشد. *

* تَش: به چند اولاد تش گویند. سرپرست هر تش یک ریش سفید بوده و از همان اعضای تش انتخاب می شود و فردی کاردان و فعال می باشد.

* تیره: در طایفه های مختلف بختیاری هر تیره را به چند تش تقسیم می‌ کنند. در کوچ‌ ها، اردوهای خویشاوندی به شکل واحدهایی که کوچ می کنند باهم جمع شده تا به چند صد نفر برسند؛ پس با این تعریف ها چند تش که با هم خویشاوند باشند تیره می گویند.

* طایفه: با ترکیب تیرها، به طایفه و در بخش بزرگتر به شهنی، گندلی، بابادی، منجزی و اورک می رسیم که جمعیت آن ها به ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفر می‌ رسد.

* باب (بلوک): هر گاه چند طایفه مثل کیان ارثی، محمود صالح، بختیاروند، دورکی که هیچ نسبت فامیلی با هم ندارند ولی از نظر جغرافیایی نزدیک هم زندگی می کنند، باب می گویند.

* شاخه: تعدادی از باب ها را که با هم جمع کنیم به شاخه می رسیم. ایل های بختیاری دارای دو شاخه چهارلنگ بختیاری و هفت ‌لنگ بختیاری هستند.

ضرب ‌المثل‌های اقوام بختیاری

ضرب ‌المثل‌های اولیه را افراد گمنامی ساختند که کسی آن ها را نمی شناسد. ضرب المثل ها را می توان یک سری جمله خوش آهنگ و پر معنی دانست که نسل به نسل و سینه به سینه به افراد دیگر منتقل شده است. به علت قابل درک بودن ضرب المثل ها برای همه مردم باعث شد تا توانایی رساندنِ مفهوم، کاربردِ عمومی، سادگی، کوتاهی و حالت طنز ضرب المثل ها جایگاه خاصی در بین مردم پیدا کنند.

موسیقی اقوام بختیاری

موسیقی مردم بختیاری یکی از شاخه ‌های موسیقی لری است که به وسیله سازهایی مثل کُرنا، سرنا و کوس و سازهای بادی کوچک ‌تر از کرنا و سرنا نواخته می ‌شود. تشمال‌ ها با سرپرستی موسیقی وظیفه اجرای موسیقی‌ های محلی مردم را در ایل و مجالس عروسی و مراسم سوگواری بختیاری‌ ها انجام می دادند.

باور اقوام بختیاری

بختیاری‌ ها هم مثل بقیه قوم ها دارای باورهایشان با زندگی مردم آن  آمیخته شده و همه کارها و برخورد های روزانه شان، طبق همین باورها صورت می ‌گیرد. باورها  چه خرافی باشند یا غیرخرافی قسمتی از فرهنگ هر قوم و آغاز حرکت و نشان ‌دهنده شیوه و روش زندگی افراد هستند.

شیر سنگی

از نشان های فرهنگ مردم بختیاری که در گویش لری به آن  برد شیر گفته می‌ شود. بختیاری‌ ها معمولا بر سر مزار بزرگان، پهلوانان و جوانان خود یک شیر سنگی به نماد دلاوری و شجاعت آن ها قرار می ‌دهند. شیر سنگی، مجسمه ای از جنس سنگ‌ بوده  که توسط سنگ ‌تراش‌ های ایل بختیاری در قدیم در ایران مخصوصا شهرکرد (استان چهارمحال و بختیاری) و شمال استان خوزستان می تراشیدند.

شهر هفشجان واقع  در استان چهارمحال و بختیاری از مراکز مهم شیرتراشی  است و هم اکنون هم عده ای از سنگ ‌تراش‌ ها این کار را انجام می دهند. شیرهای قبرستان‌ هفشجان از قشنگ ترین و  هنرمندانه ترین شیرهای سنگی به حساب می آید. قدیمی ‌ترین شیر سنگی به دوره صفویه در استان چهارمحال و بختیاری بر می گردد. طبق اخبار و روایاتی که نقل شده، شیر سنگی از دوران مادها یادگار مانده است. در سه دهه گذشته، شیرهای سنگیِ خوش نقش و نگار هفشجان از قبرستان آن دزدیده شده اند وتنها از هزار شیر سنگی تعداد کم و انگشت شماری باقی مانده است.

پرویز تناولی که خود از معروف ‌ترین مجسمه‌ سازانِ ایران است در کتابش که در مورد شیر سنگی چاپ کرده، شیر سنگیِ هفشجان را از  نمونه ‌های مهم‌ ایران نام می برد.

مشاهده فروشگاه آنلاین لباس بختیاری 

گروه ‌بندی‌ اقوام بختیاری

ایل‌ بختیاری‌ دارای انواع‌ گروه ‌بندی‌ است که‌  در زیر به آن ها می پردازیم:

* گروه ‌بندی‌ قومی:‌ یکی‌ از رده بندی اقوام لر را می توان گروه ‌بندی‌ قومی‌ گفت. لرهای‌ بختیاری‌ جزء بیشترین اقوام بوده و بقیه اقلیت های‌ ترک‌ ( مخصوصا ترک‌ های‌ چهرازی‌)، لر لک‌، عرب‌ (عرب‌ کَمَری‌) به آن ها اضافه شده اند.

* گروه بندی اقتدار سیاسی‌ و اجتماعی‌: در یک گروه‌ بندی‌ دیگر که‌ بر اساس اقتدار سیاسی‌ و اجتماعی‌، درجات ایل بختیاری‌ به این صورت است که ایلخان‌ در رأس‌ هرم‌ ، کلانتران‌ و کد خدایان‌ و ریش‌ سفیدان‌  به ترتیب در مقام های بعدی قرار دارند؛ شکل اصلی‌ هرم‌ ایلی‌ هم‌ از توده بزرگی از مردم‌ ایلیاتی‌ تشکیل‌ می‌ شود.

همه خان‌ های‌ بختیاری‌ را می توان از یک‌ نسل‌ دانست که دارای‌ ثروت زیاد و قدرت‌ بالا بودند. ‌ دستگاه‌ اداری‌  این خان ها از محافظان‌، منشیان‌، کارگزاران‌، سواران‌ مسلح‌، مستوفیان‌ و غیره‌ که‌ مورد تأیید حکومت ‌های‌ مرکزی‌ بود، تشکیل می شدند. یکی از رسوم عجیب این خوانین این بود که به مردان‌ لر و خانواده  ایلیاتی‌ ایل‌ دختر نمی ‌دادند، ولی‌ با دختران‌ آن ها ازدواج‌ می ‌کردند.
 * گروه بندی براساس شغل: لرهای‌ کوچ ‌نشین‌ را بر اساس شغل آن ها می توان به  دو گروه‌ تقسیم‌ کرد:

1- گروه‌ زیادی‌ که‌ فقط دامداری‌  دارند و در کنار آن‌  زراعت هم می کنند.

2-  کوچ ‌نشینانی‌ که‌ به کارهای دیگری مشغولند ولی دامدار نیستند . این گروه خود به چند دسته‌ تقسیم می شود:
* توشمال‌ ها (نوازندگان‌ ایل‌): این گروه همیشه با ایل در کوچ هستند، وچه در مجالس عروسی یا مراسم عزا ساز می زنند. البته باید گفت زنان‌ توشمال در نوازندگی نقشی ندارند‌. در هنگام ازدواج فقط از بین خود کسی را انتخاب کرده و لرهای‌ بختیاری‌ با آنها وصلت‌ نمی ‌کنند. جد ‌توشمال ها کَرْناکِش‌
بابا احمد و از طایفه‌ بامدی‌ (بابا احمدی‌) هستند، ولی‌ در مجموع می توان به طایفه هموله‌ نسبت داد.
* غربت‌ ها(غربتی‌ ها ،کولی‌های‌ ایل‌): مردمان این گروه هم بختیاری‌ نیستند و به شغل‌ آهنگری‌ و سبد بافی‌ مشغولند و برای قوم ایلاتی  وسایل کار و ابزار خانه درست می کنند. بختیاری ها به کولی ها نه دختر می دهند و نه دختر می گیرند.  در اصل ازدواج‌ آنها درون‌ گروهی‌ است، یعنی در بین خود انجام می شود‌.  کولی ها همیشه در کنار ایل بختیاری بوده و با آن ها‌ کوچ‌ می ‌کنند و برای چادر زدن حاشیه شهرک های‌ ییلاق‌ و گرمسیر را انتخاب می کنند.
* تخت‌ کِشْ‌ها: افرادی که به شغل درست کردن گیوه‌ تَخت‌ مشغول بودند. آنها را می توان سرجمع‌ طایفه بابادی‌ دانست، ولی‌ در همه‌ جا زندگی می کنند. ازدواج‌ این گروه هم درون‌ گروهی‌ است‌.
* کلاه‌ مال‌ ها (نمد مال ‌ها): این اقوام با اینکه لر هستند ولی با آن ها کوچ نمی کنند.
* گروه‌ عرب‌ کَمَری: این قوم دارای دو زبان عربی و لری گویش دارند. مردان آن ها لباس بختیاری‌ می‌ پوشند ولی زنان شان لباس عربی به تن دارند. عرب کَمَری ها را می توان به دو طایفه عرب‌ کنگرپز و عرب‌ علی بَک ‌ که دارای سازمان مستقلی است تقسیم کرد ولی جز سازمان اداری بختیاری هستند. سه بخش مهم این دو طایفه بابادی، دورکی‌ و بهداروند است که هر کدام برای خود کلانتری دارند و از آن حساب می برند.

روابط‌ بین دو طایفه عرب‌ کمری‌ و بختیاری‌ در نوسان بین‌ دو توصیف‌ و اتحاد قرار دارد. طایفه عرب‌ های‌ کمری‌ چهار لنگ  که در اطراف ایذه ساکن هستند، تحت‌ حمایت بختیاری ها بوده و از آن ها هم اطاعت می کنند، حتی با این اقوام پیوند نسبی هم برقرار کرده و دارای نشانه هایی از اتحاد در بین خود هستند.

* سادات: هر طایفه‌ای‌ از بختیاری‌ دارای یک تیره‌ای‌ به‌ اسم سادات‌ است. این سادات  به شغل گله داری و زراعت مشغول بوده و در هر ایل که قابل احترام همه هستند. از انواع سادات  می توان موارد زیر را نام برد:

– از طایفه بابادی‌ سادات‌ شاه‌ِ خراسان‌

– از طایفه محمود صالح‌ چهارلنگ‌ میانکوه‌ سادات‌ شاهزاده‌ عبدالله‌

– در هفت‌ لنگ‌ میانکوه‌، سادات‌ بووِیْر

– چهار لنگ‌ در میانکوه‌ نزدیک‌ ایذه‌ دارای سادات‌ سلطان‌ ابراهیم‌

– در هفت‌ لنگ‌ میانکوه‌ نزدیک‌ ایذه‌، سادات‌ سیداحمد کبیر

– در چهار لنگ‌ فریدن‌ و بُربُرود، سادات‌ سیدعیسی‌ (سعید)

ازدواج‌ و ارث‌ اقوام بختیاری

 بختیاری ‌ها  دارای ازدواج‌ درون‌ گروهی‌ هستند اگر یک زن  با غیربختیاری‌ ازدواج‌ کند، کودک‌ او بختیاری‌ حساب نمی شود‌. همین طور مردان بختیاری‌ نمی ‌توانند در کوچ و تقسیم کار بدون زنان شان به  پیشرفت اقتصادی برسند.

طبق قانون های‌ مذهبی‌ و سنت های ایلی‌ زنان نامحرم اجازه ورود به کانون خانواده‌ را ندارند. پس به خاطر این که زنان پای به پای مردان خود در کشاورزی و دامداری کمک می کنند و جوانان بیشتر به ازدواج علاقه دارند.

هر گاه بخواهند جانشین‌ خان‌ یا کلانتر را انتخاب کنند باید‌ از طرف‌ مادر نیز خان ‌زاده‌ باشد، به خاطر همین خان‌ ها برای‌  اینکه بتوانند برای خود ‌ جانشین‌ مناسب‌ انتخاب کنند، با دختران‌ بزرگان‌ ایل‌  که بی‌ بی‌ نام دارند، ازدواج‌ می‌ کردند. پسری‌ که‌ از بی ‌بی‌ به‌ دنیا می‌آمد ، مستحق و لیاقت‌ خان‌ شدن‌ یا کلانتر شدن‌ را داشت‌، ولی‌ اگر پسری‌ از یک‌ زن‌ معمولی‌ لُر متولد می شد ، این حق از او گرفته می شد.
 هر گاه در خانواده ای سرپرست  به رحمت خدا می رفت،  ثروت‌ و سرمایه او را بعد از فوتش‌ این چنین‌  تقسیم‌ می کردند: یک‌ هشتم‌ کل‌ دارایی او‌ منهای‌ اموال‌ غیرمنقول‌ به همسر یا درصورت داشتن چند همسر به همسران او تعلق می گرفت.‌ بقیه دارایی‌ چه منقول‌ و غیرمنقول‌ در بین‌ پسرانش تقسیم‌ می شد. اگر چنانچه  خانواده‌ فقط  یک دختر داشت‌، برادران‌ او با تصاحب املاک‌ و دارایی خواهر متعهد می شدند که ‌مسئولیت‌ شوهر دادن‌ دختر را برعهده‌ بگیرند.

در قوم بختیاری احکامی مثل نظام شوهر مکانی حاکم بر همسر گزینی است یعنی دختر بعد از ازدواج از طایفه  خود جدا و وارد گروه شوهرش می شود. پس نمی تواند بعد فوت پدر ارثی از اموال منقول ببرد. معمولا در بین خویشاوندان نسبی در ایل پسر خواندگی مرسوم و معمولی است به این صورت که طبق سنت ایل هرگاه مردی فرزند نداشت؛ یکی از برادر زاده های خود را به فرزندی قبول می کرد. در این صورت پسر از ارث پدر واقعی محروم و از عموی‌ (پدرخوانده‌) خود ارث‌ می ‌برد.

 حمل‌ و نقل در اقوام بختیاری
 از وظایف زنان بختیاری در هنگام کوچ حمل‌ کودک و گهواره، حمل مشک‌ آب‌، کودک‌ و گهواره او، جمع آوری و حمل‌ هیزم‌ِ سوخت‌ می باشد. ولی در میان مردان بختیاری فقط چوپانان‌ یک کوله‌ بار کوچک در روی پشت‌ خود حمل‌ می‌ کنند. برای‌ حمل‌ بارازقاطر و الاغ‌ و گاو استفاده می شد  و از اسب‌، قاطر و مادیان برای‌ حمل‌ انسان‌ کمک می گرفتند. هر گاه بخواهند بار و آزوقه‌ ای با خود داشته باشند در وسایل‌ مختلفی که‌ اغلب خودشان درست کرده اند مثل‌ انواع‌ خرجین‌ ها، جُل‌، کیسه‌ ها  که با بند ها و طناب‌ ها بسته و با حیوانات خود حمل می کنند، بهره می بردند. بختیاری‌ ها  را می توان سوارکاران مشهوری دانست که از گذشته‌ های‌ دور در تربیت‌ اسب‌ تبحر و مهارت زیادی دارند. در زمان های دور و قدیم زین‌ اسب‌ از چوب و توسط خود بختیاری ها ساخته می شد که سراجی آن را هم خود انجام می دادند؛ ولی بعد از مدتی زین انگلیسی که آماده بود، ازبازار خریدند. در حال حاضر دیگر اسب‌، دارای آن وجه و کاربرد قدیم نیست و کاربری او در ایل‌ از دست رفته است و هر روز تعداد اسب سواران نیز کم می شود. هم اکنون اگر یک خانواده کوچ نشین را تصور کنیم دارای حداقل یک یا دو راس  اسب و الاغ یا قاطر است.

بختیاری ها به‌ زمان کوچ‌ و برای‌ عبور از رودخانه‌ های‌ سر راهشان‌ از  وسیله ای به نام کَلَک ‌کمک می گرفتند. کلک‌ از مشک های‌ باد کرده‌ که به‌ هم‌ وصل می کنند،  وبعد روی‌  مشک ها را با چوب یا نی‌ می بندند.

غذاهای محلی و سنتی بختیاری ها

از مهم ‌ترین جاذبه‌های اجتماعی  هر قوم بختیاری غذاهای محلی وسنی اوست. آنها برای تهیه و طبخ دارای انواع غذاها هستند ولی از معروفترین آن کباب بختیاری (خوشمزه ‌ترین کباب استان چهارمحال و بختیاری) است که دارای طرفداران زیادی بین گردشگران است.

 از دیگر غذای معروف آن ها:

* كال جوش (یا کله ‌جوش(

* پرورد دوغ ( که داخل آن دوغ، برنج، سبزی آش، پیاز داغ، ارد)

* اُماج (سبزی آش که بیشتر اسفناج، عدس، آرد الك شده، پیازداغ)

* كاچی شیر ( بیشترین خوراک خانوادهای دامدار)

مشاهده فروشگاه آنلاین لباس بختیاری 

در این مقاله با تاریخ قوم بختیاری آشنا شدیم. امیدواریم مورد توجه شما قرار گرفته باشد. لطفاً نظرات ارزشمند خود را برای ما ارسال کنید.